Openingszin

Heb je wel eens tranen van ontroering gevoeld door woorden die je las of hoorde? Of hartelijk gelachen om een geweldige kwinkslag? Bij mij staan versprekingen vaak garant voor een  onbedwingbare aanval op mijn lachspieren. Mijn vroegere buurvrouw vertelde ooit bloedserieus dat ze een plasgaatje boven de wastafel wilde en ik had niet alleen moeite om mijn gezicht tegenover haar in de plooi te houden maar kan er zelfs nu, jaren later nog om in de lach schieten. Taal is behalve een prachtig stuk gereedschap en bron van vermaak zowel als ontroering, ook onderdeel van psycholinguïstiek. In Leiden valt dat onder de sectie Cognitieve psychologie.

Ondanks inleidende vakken waarin dit gebied in grote lijnen wel besproken wordt, wist ik er bar weinig van toen ik in januari jongstleden aan mijn bachelorproject begon. Mijn medestudenten Sangeeta en Matthijs gelukkig ook niet. De eerste bijeenkomsten met onze begeleider, mevrouw Dr. Fenna Poletiek, bestonden dan ook veel uit uitleg van haar. Een soort privécolleges, waarin we hoorden over Noam Chomsky’s ideeën over de ‘Faculty of Language’ en dat de grote vraag in dit veld is of taal is aangeboren of aangeleerd. Vooral de verwerking van complexe zinnen staat hierbij centraal, of specifieker, hoe die verwerking gebeurt. Wij hebben dat onderzocht met een experiment waarin we drie groepen proefpersonen aan verschillende manipulaties onderwierpen. Voor wie het interessant vindt om mijn thesis hierover te lezen, is hier de link: BP_Thesis_D_Romberg_Comprehending_the_sentence_or_comprehending_the_speaker.pdf

Vandaag hebben we het project afgesloten in de koffiecorner van FSW en is, nu ik weer thuis ben, de focus op iets heel anders: de diploma uitreiking van mijn jongste dochter, vanavond in het Stadstheater. Na zes jaar mag ze, net als haar broer en zussen een paar jaar eerder, het diploma in ontvangst nemen van haar tVWO opleiding. Hoewel, voor de t, die voor tweetalig staat, volgt in september nog een andere ceremonie want die uitslagen (voor het International Baccalaureate) komen vanaf een andere plek op de wereld.

Die Kim, mijn kleintje, ik ben trots op haar. Ze ging pas na haar tweede jaar duidelijk praten en kreeg een poosje logopedie voor haar brabbeltaaltje. Wij verstonden haar prima maar andere mensen hadden er veel moeite mee. Zo ook die buurvrouw van het ‘plasgaatje’. We lieten de kinderen oom en tante zeggen tegen die buren en peutertje Kimberley wilde haar iets vertellen in de tuin. Die kleine vergistte zich niet alleen in oom en tante maar sprak dat ook nog onduidelijk uit, waarop de buurvrouw geschokt reageerde en zei dat zij niet Kim’s oma was.

Na de logopedie ging het prima en op de peuterschool en basisschool kwebbelde ze er vrolijk op los. Wel met een zachte g. Onverklaarbaar voor een kind dat ouders uit de Haagse regionen heeft maar het klinkt wel lief. In groep 8 kreeg ze het advies voor HAVO/VWO waar ze helemaal niet blij mee was omdat ze dezelfde richting als de anderen wilde doen. Het heeft wat overredingskracht gekost om het advies veranderd te krijgen, de juf van de basisschool dacht namelijk dat ze te kwetsbaar was en had haar advies daarop gebaseerd. Ze deed vervolgens mee aan de toelatingstest voor de tweetalige opleiding, die bestond uit het schrijven van een motivatie opstel en een begrijpend lezen toets. Het opstel had de doorslag gegeven, ze mocht niet naar het tweetalig. Ze vertelde tussen het enorme snikken door dat anderen kinderen tijdens die test eerder klaar waren geweest en al weggingen en dat ze het daarom maar had afgeraffeld. Mijn hart brak een beetje. Zo’n elf jarig kind, waarvan ik zeker wist dat ze meer kon dan dat ze daar had laten zien. En zo stak ik een tweede pleidooi af in korte tijd. Dit keer was het tegen twee leerkrachten. Die onverbiddelijk waren. Ze had op de toelatingstest gefaald, daar kon niets meer aan veranderd worden. Ik vond dat ze in ieder geval de kans moest krijgen om het te proberen, terug naar ‘gewoon’ VWO of HAVO kon altijd nog maar andersom niet. Omdat die lerares en de afdelingsleider onvermurwbaar bleven rolden op een gegeven moment de tranen van frustratie over mijn wangen. Persoonlijk maakte het mij echt niet uit maar het idee dat ze als enige van de vier het niet zou mogen proberen vond ik oneerlijk tegenover haar. Ik kreeg een tissue en het gesprek werd beëindigd met dat zij er over na moesten denken en ons de volgende dag zouden bellen, maar vooral dat we nergens op moesten rekenen. Wat was Kim blij en ik daardoor ook toen de volgende dag de verlossende woorden kwamen dat ze was toegelaten.

In de loop van die zes jaar was dat gebeuren al helemaal naar de achtergrond gezakt. Ze heeft genoten van de uitwisseling en excursies en vooral gewoon een leuke schooltijd gehad. De laatste maanden van dit schooljaar was er lekker wat examenstress, dat hoort er nu eenmaal bij. Dit keer was het telefoontje van de school goed voorspelbaar, haar cijfers zijn zevens, achten en een negen. Meer stress heeft ze nu vanavond, vlak voor we richting theater moeten is ze de enveloppe met de extra toegangskaartjes kwijt. De kaartjes voor haar vader, oma, zusje en diens vriend zitten aan de programmabrief gehecht. Die voor haar broer en mij zaten in een aparte enveloppe. Die nu zoek is. Haha, gek kindje, je denkt toch niet dat ze mij er vanavond niet in laten? Ik ga nu de "killerheels" aantrekken die ik er speciaal voor gekocht heb.